Công dân là cá nhân, con người cụ thể, có năng lực pháp lý và năng lực hành vi, có các quyền và nghĩa vụ theo các quy định pháp luật của một quốc gia. Vậy quy chế pháp lý của công dân là gì? Nghĩa vụ của công dân. Một số ý kiến liên quan đến việc thực hiện quyền và nghĩa vụ. Tất cả sẽ được Xuyên Việt Media tổng hợp qua bài viết sau.
Khái niệm công dân
Khái niệm công dân trước hết biểu hiện tính chất đặc biệt của mối quan hệ pháp lý giữa Nhà nước với một số người nhất định.
Khái niệm công dân đơn giản hơn khái niệm cá nhân, bởi cá nhân bao gồm những người là công dân và cả những người không phải là công dân. Mọi người đều biết trong một quốc gia không những chỉ có công dân của quốc gia đó mà còn có công dân nước khác và những người không phải là công dân vì không có quốc tịch.
Vậy công dân là gì?
Công dân là sự xác định một thể nhân về mặt pháp lý thuộc về một nhà nước nhất định. Nhờ sự xác định này con người được hưởng chủ quyền của nhà nước và được họ bảo hộ quyền lợi khi ở trong nước cũng như ở nước ngoài; đồng thời cũng phải thực hiện một số nghĩa vụ nhất định đối với nhà nước. Theo khoản 1 Điều 17 Hiến pháp nước Cộng hoà Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam năm 2013 thì công dân nước Cộng hoà Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam là người có quốc tịch Việt Nam. Như vậy, khái niệm công dân gắn liền với khái niệm quốc tịch. Quốc tịch là mối liên hệ bền vững của một thể nhân với một nhà nước nhất định. Quốc tịch Việt Nam là căn cứ duy nhất để xác định một người là công dân Việt Nam.
Những quyền của công dân gì?
Quyền của công dân là các quyền mà pháp luật ghi nhận một người là cá nhân có quốc tịch. Công dân có các quyền bao gồm quyền về kinh tế, chính trị,quyền về văn hóa xã hội, giáo dục và quyền tự do cá nhân.
Quyền của công dân Việt Nam được ghi nhận trong Hiến pháp cụ thể như:
- Các quyền về chính trị của công dân: công dân đủ 18 tuổi trở lên có quyền bầu cử và công dân từ đủ 21 tuổi trở lên có quyền ứng cử Đại biểu Quốc hội, Hội đồng nhân dân. Công dân có quyền tham gia vào việc quản lý nhà nước và xã hội, tham gia vào việc kiến nghị và thảo luận với cơ quan nhà nước về các vấn đề của cơ sở, của địa phương;….
- Quyền về văn hóa, kinh tế, xã hội của công dân: công dân có quyền được bảo đảm về an sinh xã hội; có quyền lựa chọn nghề nghiệp, được làm việc và nơi làm việc. Công dân có quyền có nhà ở hợp pháp; công dân có quyền di chuyển đi lại và cư trú ở trong nước, có quyền ra nước ngoài và từ nước ngoài về nước;
Công dân có quyền có quyền tự do báo chí, tự do về ngôn luận, tiếp cận thông tin, hội họp, lập hội; công dân nam và nữ đều bình đẳng về mọi mặt;…
Công dân có nghĩa vụ gì?
Nghĩa vụ của công dân là việc nhà nước đòi hỏi công dân phải thực hiện những hành vi cần thiết khi được yêu cầu. Trong trường hợp công dân không thực hiện thì nhà nước sẽ áp dụng các biện pháp như giáo dục, thuyết phục thậm chí là áp dụng biện pháp cưỡng chế.
Công dân theo quy định thì sẽ có các nghĩa vụ sau đây: công dân có nghĩa vụ trung thành với Tổ quốc, tham gia bảo vệ tổ quốc, tham gia xây dựng nền quốc phòng toàn dân; tuân theo hiến pháp và pháp luật. Tham gia vào việc bảo vệ an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội và chấp hành theo những quy tắc sinh hoạt công cộng,…
Từ đó có thể thấy được rằng công dân của một quốc gia sẽ được pháp luật của nước đó quy định cụ thể các quyền như quyền về văn hóa, chính trị, xã hội và sẽ phải thực hiện các nghĩa vụ đối với nhà nước theo quy định.
Quy chế pháp lý hành chính của công dân
Quy chế pháp lý hành chính của công dân có những đặc điểm sau đây:
- Mọi công dân Việt Nam đều được hưởng đầy đủ các quyền về tự do cá nhân, về kinh tế, chính trị, văn hoá, xã hội…
- Quy chế pháp lý hành chính của công dân được xác lập trên cơ sở các quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân do Hiến pháp quy định. Tại những cơ quan nhà nước có thẩm quyền mới có thể hạn chế quyền và nghĩa vụ của công dân.
- Mọi công dân đều được bình đẳng trước pháp luật không phân biệt dân tộc, giới tính thành phần xã hội, tôn giáo, tín ngưỡng, trình độ văn hoá, nghề nghiệp.
- Quyền và nghĩa vụ là hai 2 không thể tách rời. Công dân được hưởng quyền đồng thời phải làm nghĩa vụ đối với Nhà nước. Điều đó cho thấy mối liên hệ về trách nhiệm pháp lý giữa công dân và Nhà nước.
- Nhà nước tạo điều kiện cho nhu cầu chính đáng của cá nhân được thỏa mãn làm cho khả năng của công dân về trí tuệ, vật chất, tinh thần được phát huy đến mức cao nhất.
- Nhà nước chỉ truy cứu trách nhiệm pháp lý khi công dân có hành vi vi phạm do pháp luật quy định và chỉ trong giới hạn mà pháp luật cho phép.
- Nhà nước luôn thay đổi nhằm hoàn thiện quy chế pháp lý hành chính của công dân, đảm bảo cho công dân tham gia tích cực vào quản lý nhà nước.
Xem thêm:
Kết luận
Nội dung bài viết trên của Xuyên Việt Media đã cung cấp các thông tin cần thiết về công dân là gì. Những quyền và nghĩa vụ của công dân theo quy định của pháp luật Việt Nam hiện hành.
