Hiệu ứng Phơn còn được gọi với cái tên khác là gió Phơn. Đây là hiện tượng thời tiết khô nóng khá phổ biến với người dân sinh sống tại khu vực các tỉnh Bắc Trung Bộ. Bài viết này Xuyên Việt Media sẽ cùng bạn tìm hiểu về đặc điểm, nguyên nhân và tác hại chi tiết của hiệu ứng này. Bạn theo dõi để có cái nhìn chính xác, khách quan nhất về gió Phơn nhé.
Hiệu ứng Phơn là gì?
Hiệu ứng này trong khí tượng thủy văn được gọi là gió Phơn (gió foehn). Đây là hiện tượng gió đã vượt qua núi, chúng sẽ trở nên khô và nóng hơn. Từ “foehn” bắt nguồn từ tiếng Đức gốc (föhn) ý biểu thị các loại gió của vùng núi Alps. Nhờ có hiệu ứng Phơn mà khu vực Trung Âu đã có khí hậu ấm áp. Tại Việt Nam, gió foehn vào mùa gió Tây Nam còn được gọi là gió Lào. Ở những nơi khác trên thế giới, hiện tượng Phơn này còn được gọi bằng nhiều tên khác nhau.
Ví dụ như ở Mỹ và Canada thì hiệu ứng Phơn được gọi là Chinook. Còn một số khu vực khác ở giữa 2 quốc gia này sẽ gọi loại gió này là Santa Ana và Diablo. Tại Tây Ban Nha, người dân thường gọi gió Phơn là gió Bilbao. Nhìn chung các quốc gia thường đặt tên cho gió Phơn theo tên địa điểm mà hiện tượng gió này xuất hiện.
Nguyên nhân hình thành hiệu ứng Phơn
Nguyên nhân hình thành gió foehn cũng khá dễ hiểu thôi. Thời điểm gió được hình thành, nó sẽ chuyển động song song với mặt đất. Tuy nhiên, khi bị núi chắn ngang thì gió sẽ phải vượt lên cao.
Khi lên tầng không khí loãng và lạnh hơn, gió sẽ khiến cho hơi nước bị ngưng tụ và gây mưa ở bên triền núi hứng gió, đồng thời làm giảm áp suất của gió. Thời điểm gió đã đi qua đỉnh núi, nó đã trở thành một luồng khí khô hạ áp. Do vậy, khi đi từ trên cao xuống và gặp không khí đặc hơn thì nó sẽ lại bị tăng áp suất lên. Quá trình này sẽ làm tăng nhiệt độ của gió và khiến nó càng nhận được nhiều nhiệt từ mặt trời hơn.
Kết quả là bên triền núi hứng gió (đoạn lên núi) thì gió sẽ mát, ẩm và gây ra mưa nhiều, còn bên triền núi khuất gió (đoạn xuống núi) thì nó lại khô và nóng hơn. Dãy núi càng cao thì khi đi xuống núi mức gia tăng nhiệt độ sẽ càng lớn và càng khô hơn.
Tác hại chi tiết của hiệu ứng Phơn
Sau khi hiểu nguyên nhân hình thành của gió foehn, chắc hẳn bạn cũng phần nào đoán được các tác hại của hiệu ứng này rồi. Cụ thể dưới đây chúng tôi cũng liệt kê chi tiết để bạn hiểu tại sao loại gió này thường khiến người dân lo sợ:
- Dễ gây ra hỏa hoạn, đặc biệt là cháy rừng: Đặc điểm của gió Phơn là khô và nóng chính vì thế rất dễ gây cháy.
- Ảnh hưởng tới sức khỏe và cây xanh: Gió Phơn làm cho khí hậu các vùng mà nó thổi tới có nhiệt độ cao hơn và khô hơn. Điều này dẫn tới cây xanh nhanh bị khô héo, đồng thời còn gây ảnh hưởng tới sức khỏe của con người và vật nuôi.
>> Hiệu ứng 3D
Đặc điểm của hiệu ứng Phơn tại Việt Nam
Tại Việt Nam, hiện tượng gió Phơn thường được hình thành từ vịnh Thái Lan rồi di chuyển theo hướng Tây Nam, Đông Bắc qua Campuchia và Lào. Khi gió Phơn tiếp cận đến dãy núi Trường Sơn của nước ta thì sẽ tăng tốc, vượt qua và tràn xuống các vùng ở Bắc Trung Bộ và Trung Trung Bộ.
Thời gian của gió Phơn thường là từ đầu tháng 4 đến giữa tháng 9. Loại gió này có tác động mạnh nhất tới vùng Bắc Trung Bộ là vào đầu mùa hạ khoảng từ tháng 5 – tháng 7, do hoạt động của gió Tây Nam Bắc Ấn Độ Dương vượt qua dãy Trường Sơn Bắc. Gió Phơn Tây Nam thường bắt đầu thổi từ 8 – 9 giờ sáng cho đến tận chiều tối. Nó thổi mạnh nhất là khoảng gần giữa trưa cho đến xế chiều.
Cần lưu ý gì khi hiệu ứng Phơn xuất hiện?
Gió Phơn rất khô và nóng nên nó làm cho khí hậu ở các vùng chịu ảnh hưởng trên trở nên khắc nghiệt hơn. Trung bình, độ ẩm có thể giảm xuống dưới 30% và nhiệt độ tăng lên trên 40 độ C.
Cảm nhận về gió Phơn vào mùa hè, bầu trời nắng chói chang cộng với gió Phơn thổi đều đều giống như một chiếc “quạt lửa” bùng lên như nóng rát da. Vậy nên mới khiến cho cây cỏ héo khô, ao hồ cạn kiệt, con người và vật nuôi bị ngột ngạt, dễ phát sinh ra hoả hoạn, cháy rừng. Thời gian này, các bạn cần phải hạn chế đi ra ngoài đường vào giờ cao điểm, giữa trưa khi gió Phơn hoạt động mạnh để tránh gây ảnh hưởng tới sức khỏe.
>> Cách làm hiệu ứng trong Powerpoint 2010
Lời kết
Nội dung bài viết này chúng tôi đã cùng bạn hiểu rõ về hiệu ứng Phơn. Hy vọng sau khi theo dõi bạn đã nắm được nguyên nhân, đặc điểm và tác hại chi tiết của gió Phơn. Nếu bạn thấy thông tin hữu ích thì chia sẻ rộng rãi cho bạn bè, người quen cùng biết nhé.
