Trung tâm lưu ký chứng khoán là gì?

Với những ai đã từng tìm hiểu về đầu tư chứng khoán chắc hẳn đều đã nghe qua về trung tâm lưu ký chứng khoán. Đây là một tổ chức được thành lập nhằm đảm bảo quyền và lợi ích cho người đầu tư sở hữu chứng khoán. Để hiểu rõ hơn về trung tâm lưu ký chứng khoán là gì mời bạn đọc hãy theo dõi bài viết dưới đây cùng Xuyên Việt Media!

Trung tâm lưu ký chứng khoán là gì?

Trung tâm lưu ký chứng khoán là đơn vị được thành lập có nhiệm vụ thực hiện đăng ký, lưu ký, bù trừ, thanh toán chứng khoán và cung cấp các dịch vụ hỗ trợ việc giao dịch mua, bán chứng khoán. 

Trung tâm lưu ký chứng khoán Việt Nam được thành lập vào ngày 01/05/2006 đã trở thành nơi đăng ký chứng khoán của tất cả các công ty đại chúng trên thị trường.

>> Tiêu chuẩn ISO là gì? Có các loại tiêu chuẩn ISO nào?

Hệ thống lưu ký chứng khoán

Hệ thống lưu ký chứng khoán bao gồm Trung tâm Lưu ký chứng khoán và các thành viên lưu ký. Trong đó: Thành viên lưu ký là công ty chứng khoán, ngân hàng thương mại hoạt động tại Việt Nam được Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước cấp giấy chứng nhận đăng ký hoạt động lưu ký chứng khoán và được Trung tâm Lưu ký chứng khoán chấp thuận trở thành thành viên lưu ký ( Theo Điểm a, Khoản 1 Điều 56 Luật chứng khoán 2019).

Việc lưu ký chứng khoán của các nhà đầu tư chỉ được thực hiện tại các thành viên lưu ký của Trung tâm giao dịch chứng khoán.

Để đảm bảo quyền và lợi ích của khách hàng tham gia, thành viên lưu ký có nhiệm vụ mở tài khoản chứng khoán một cách chi tiết và quản lý tách biệt tài sản của từng cá nhân, tránh tình trạng lẫn lộn khó kiểm soát.

Theo quy định lưu ký chứng khoán, tài sản chứng khoán của khách hàng tại thành viên lưu ký là tài sản thuộc sở hữu của khách hàng và quản lý tách biệt riêng với tài sản của thành viên. Thành viên lưu ký tuyệt đối không được sử dụng chứng khoán trong tài khoản của khách hàng trong bất kỳ trường hợp nào, nếu bị phát hiện sẽ xử phạt theo quy định pháp luật.

Những dịch vụ của trung tâm lưu ký chứng khoán

Trung tâm lưu ký chứng khoán cung cấp các dịch vụ về lưu ký chứng khoán cho khách hàng. Trong đó có: 

Đăng ký chứng khoán

VSD quản lý và ghi nhận toàn bộ thông tin của tổ chức phát hành và người sở hữu chứng khoán trên hệ thống. Theo Luật chứng khoán hiện hành, chứng khoán của công ty đại chúng và chứng khoán của những tổ chức khác muốn giao dịch phải được đăng ký tập trung tại VSD.

Bỏ phiếu điện tử

Theo Luật Doanh nghiệp năm 2020 quy định về hình thức bỏ phiếu điện tử: Các cổ đông có thể thực hiện việc bỏ phiếu điện tử để tham dự và biểu quyết tại cuộc họp đại hội cổ đông. VSD đã xây dựng hệ thống bỏ phiếu điện tử V-Vote phục vụ cho nhu cầu của tổ chức phát hành là công ty đại chúng và các cổ đông.

Vay và cho vay chứng khoán

VSD đóng vai trò trung gian, vận hành hệ thống vay và cho vay đảm bảo các bên tham gia tuân thủ đúng quy định. Hoạt động này thực hiện theo nguyên tắc ký hợp đồng vay giữa bên vay và cho vay trước khi chuyển thông tin vào hệ thống nếu giao dịch theo phương thức thỏa thuận trực tiếp hoặc thông qua hệ thống VSD.

Lưu ký chứng khoán

Hoạt động lưu ký chứng khoán là việc nhận ký gửi, bảo quản, chuyển giao và ghi nhận sở hữu chứng khoán của khách hàng trên hệ thống tại VSD nhằm đảm bảo quyền và lợi ích của người sở hữu. Khách hàng có thể ký gửi chứng khoán, rút chứng khoán, chuyển khoản chứng khoán không giao dịch, phong tỏa và giải tỏa chứng khoán khi sử dụng dịch vụ lưu ký tại VSD. Việc chuyển quyền sở hữu chứng khoán lưu ký bởi VSD sẽ thực hiện bằng hình thức chuyển giao ghi sổ tài khoản chứ không chuyển giao chứng chỉ vật chất.

Bù trừ và Thanh toán

Để hoàn tất quá trình giao dịch chứng khoán, hoạt động bù trừ và thanh toán cần được thực hiện. Dữ liệu và kết quả giao dịch chứng khoán trên Sở giao dịch sẽ chuyển sang VSD khi kết thúc phiên, sau đó bên VSD thực hiện bù trừ tiền cho từng thành viên dựa trên cơ sở bù trừ chung giữa số tiền trả và nhận trong mỗi giao dịch phát sinh trong ngày. Quá trình thanh toán luôn tách biệt tài khoản với khách hàng trong nước, nước ngoài và của thành viên chính thức.

>> Hồ sơ mời thầu là gì?

Những quy định về thành viên và hệ thống lưu ký chứng khoán

Trung tâm lưu ký chứng khoán chỉ có một trung tâm nhưng lại có rất nhiều thành viên. Vì thế để trở thành thành viên lưu ký cần phải đáp ứng những quy định sau:

• Là công ty chứng khoán, ngân hàng thương mại có giấy chứng nhận đăng ký hoạt động lưu ký hợp pháp. Có ít nhất một thành viên ban giám đốc thực hiện hoạt động đăng ký, lưu ký, thanh toán bù trừ. Nhân viên làm việc tại bộ phận lưu ký chứng khoán cần phải hoàn thành khóa học nghiệp vụ của VSD. Thành viên cần ban hành quy trình nghiệp vụ phù hợp với quy định Luật hiện hành cùng quy chế của VSD.
• Hệ thống phần mềm đăng ký, lưu ký và những nhiệm vụ liên quan khác phải có khả năng kết nối với cổng giao tiếp điện tử trực tiếp của VSD và phần mềm đang sử dụng của VSD. Việc này giúp cập nhật, đối chiếu so sánh thông tin nhanh chóng, kịp thời phát hiện sai sót để tiến hành bổ sung.

Nếu thành viên lưu ký vi phạm những quy định trong quy chế hướng dẫn hoạt động nghiệp vụ của Trung tâm lưu ký chứng khoán thì:

• Nhận công văn nhắc nhở, khiển trách
• Đình chỉ hoạt động của thành viên
• Thu hồi giấy chứng nhận thành viên lưu ký cùng với giấy chứng nhận hoạt động lưu ký của chi nhánh.

Lời kết

Trên đây là những thông tin đã được Xuyên Việt Media tổng hợp giúp bạn đọc có thể hiểu được trung tâm lưu ký chứng khoán là gì. Đồng thời biết được những dịch vụ và quy định của lưu ký chứng khoán giúp bạn có thêm nhiều kiến thức bổ ích cho quá trình đầu tư.