Chắc hẳn bạn đã không ít lần nghe đến chỉ số CPI thông qua các tin tức và báo chí về kinh tế. Đây là chỉ số rất quan trọng đối với nền kinh tế của một quốc gia nói chung. Vậy CPI là gì? Có vai trò thế nào? Hãy cùng Xuyên Việt Media tìm hiểu rõ hơn qua bài viết dưới đây nhé!
CPI là gì?
CPI (Consumer Price Index) là chỉ số giá tiêu dùng đo lường mức giá trung bình của dịch vụ – hàng hóa được người tiêu dùng mua trong thời gian xác định. Nghĩa là chỉ số CPI sẽ cho thấy sự thay đổi tương đối về giá hàng tiêu dùng theo thời gian và được tính bằng %.
Có thể thấy tất cả các lĩnh vực trong việc lưu thông kinh tế đều nghiên cứu CPI. Cụ thể là: Nhà ở, quần áo, giải trí, dịch vụ y tế, thực phẩm và đồ uống, giáo dục và truyền thống, phương tiện vận chuyển, hàng hóa và dịch vụ khác…
Ý nghĩa của CPI đối với nền kinh tế
Trong sự phát triển kinh tế của một quốc gia, CPI rất quan trọng. Vậy ý nghĩa của CPI là gì đối với nền kinh tế?
CPI là chỉ tiêu tương đối, phản ánh mức độ biến động và xu thế của giá bán lẻ hàng hóa – dịch vụ dùng trong sinh hoạt của các hộ gia đình. Khi chỉ số CPI tăng thì mức giá trung bình sẽ tăng và ngược lại.
Chỉ số CPI biến động có thể gây ra tình trạng giảm phát hoặc lạm phát, từ đó ảnh hưởng đến nền kinh tế. Khi nền kinh tế rơi vào tình trạng giá cả tăng không thể kiểm soát sẽ trở thành siêu lạm phát.
CPI cung cấp thông tin về sự thay đổi giá cả giữa nền kinh tế quốc gia đối với chính phủ. Chỉ số này cũng cung cấp thông tin cho các nhà đầu tư, lao động và doanh nghiệp về sự thay đổi giá. Nhằm xây dựng hoạch định cụ thể và đưa ra quyết định kinh tế phù hợp.
CPI là yếu tố then chốt điều chỉnh các thành phần trong nền kinh tế đất nước. Bằng các nghiên cứu về chỉ số giá tiêu dùng, chính phủ mỗi quốc gia sẽ có những điều chỉnh về giá cả tránh lạm phát xảy ra.
CPI còn là công cụ giúp điều chỉnh giá trị đô la Mỹ. Giá trị đô la tăng hay giảm sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến giá trị và sản phẩm của nhiều quốc gia. Khi giá đô la tăng, sức mua của đồng đô la sẽ giảm vì giá trị sản phẩm đã tăng lên.
Chỉ số CPI còn điều chỉnh chi phí an sinh xã hội. Chỉ số giá tiêu dùng được dùng trong việc điều chỉnh mức lương cho người lao động và ngăn chặn tự do lạm phát trong thuế xuất.
Thông tin bạn chưa biết: Quy luật cung cầu là gì?
Phương thức tính chỉ số giá tiêu dùng
Hiểu rõ khái niệm CPI là gì, chúng ta có thể dễ dàng tính được chỉ số giá tiêu dùng hàng hóa thông qua các bước sau:
Bước 1: Cố định giỏ hàng hóa
Thông qua việc điều tra, các nhà nghiên cứu sẽ xác định hàng hóa – dịch vụ tiêu biểu của một người tiêu dùng mua để sử dụng.
Bước 2: Xác định giá cả
Tiếp theo tiến hành thống kê giá cả của từng loại mặt hàng – dịch vụ trong giỏ hàng hóa cố định ở mỗi thời điểm.
Bước 3: Tính phi phí mua giỏ hàng hóa – dịch vụ
Lấy giá cả tương ứng từng mặt hàng trong giỏ hàng nhân với số lượng. Sau đó cộng tất cả kết quả lại để cho ra tổng chi phí.
Bước 4: Tính chỉ số CPI cho các năm
Tính chỉ số giá tiêu dùng CPI cho các năm theo công thức dưới đây:
CPIt = (Chi phí để mua giỏ hàng hóa thời kỳ t / Chi phí để mua giỏ hàng hóa kỳ cơ sở) x 100
Lưu ý: Thời kỳ cơ sở sẽ thay thổi trong thời gian từ 5 – 7 năm.
Bước 5: Tính tỷ lệ lạm phát dựa theo CPI
Chỉ số lạm phát trong thời kỳ T = 100 x (CPI thời kỳ T – CPI thời kỳ T-1) / CPI thời kỳ T-1
Ví dụ: Một giỏ hàng hóa gồm trứng gà và trứng vịt lộn
Chọn năm cơ sở là 2019. Múc giá của giỏ hàng lần lượt:
- Trứng gà: 2000 VNĐ/quả
- Trứng vịt lộn: 3000 VNĐ/quả
Năm 2021 giá bán giỏ hàng sẽ là:
- Trứng gà: 2500 VNĐ/quả
- Trứng vịt lộn 4000 VNĐ/quả
Nếu bạn mua 100 quả trứng gà và 50 quả trứng vịt lộn thì CPI của giỏ hàng hóa sẽ được tính:
CPI = [(100 x 2500 + 50 x 4000) / (100 x 2000 + 50 x 3000)] x 100 = 128.6
Xem thêm: Cách tính GDP danh nghĩa và GDP thực tế
Một số hạn chế của chỉ số CPI
Bên cạnh những điểm tích cực, chỉ số giá tiêu dùng vẫn còn tồn tại một số hạn chế cần sớm khắc phục. Vậy hạn chế của CPI là gì?
- Chỉ số CPI không áp dụng được cho tất cả các nhóm dân cư. Trong đó, chỉ số giá tiêu dùng chung của một đất nước không phản ánh toàn bộ chỉ số giá tiêu dùng của thành thị so với nông thôn.
- CPI không đưa ra những ước tính cụ thể cho một số bộ phận nhỏ dân cư.
- Dù có thể đo lường chi phí sinh hoạt có điều kiện. Nhưng CPI không thể đo lường được các khía cạnh ảnh hưởng đến mức sống.
- CPI không xác định các yếu tố về môi trường và xã hội.
- CPI giữa hai khu vực chênh lệch không phải lúc nào cũng phản ánh rõ giá cả sản phẩm giữa hai khu vực đó. Một khu vực có chỉ số CPI cao không đồng nghĩa là giá sản phẩm ở đó cao hơn các nơi khác.
Các dịch vụ không thể bỏ qua của Xuyên Việt Media:
Kết luận
Trên đây là chi tiết các thông tin về CPI là gì và các nội dung liên quan. Hi vọng Xuyên Việt Media đã giúp bạn hiểu rõ hơn về khái niệm cũng như biết cách phân tích, tính toán chỉ số CPI hiệu quả.
Mọi vấn đề thắc mắc, hãy liên hệ trực tiếp với chúng tôi để sớm được giải đáp nhé!
