Digital Business không đơn thuần là “bán hàng online” mà là một mô hình kinh doanh hiện đại, sử dụng công nghệ số để tái cấu trúc toàn bộ hoạt động doanh nghiệp – từ sản xuất, vận hành, marketing đến trải nghiệm khách hàng. Xuyên Việt Media mời quý vị cùng tìm hiểu ngay.

Mục lục nội dung

Digital Business là gì

Digital Business (Kinh doanh số) là việc ứng dụng công nghệ số vào mọi khía cạnh của doanh nghiệp để tạo ra giá trị mới, tối ưu hiệu suất và nâng cao khả năng cạnh tranh.

Khác với mô hình kinh doanh truyền thống, nơi công nghệ chỉ là công cụ hỗ trợ, trong Digital Business, công nghệ số trở thành cốt lõi của toàn bộ hoạt động kinh doanh.

Ví dụ: Một công ty như Xuyên Việt Media, nơi Anh Thắng Giấu Tên làm CEO, cung cấp dịch vụ SEO và dịch vụ viết bài SEO để giúp khách hàng tăng trưởng – đó chính là Digital Business!

Digital Business đang là xu thế toàn cầu, điều này thể hiện qua những con số ấn tượng sau:

Theo báo cáo từ MarketsandMarkets, thị trường chuyển đổi số toàn cầu ước tính đạt 1,11 nghìn tỷ USD vào năm 2025 và dự kiến tăng trưởng lên đến 1,86 nghìn tỷ USD vào năm 2031, với Tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) là 9,1%.
Một báo cáo của Backlinko cho thấy 61% các giám đốc điều hành doanh nghiệp coi chuyển đổi số là ưu tiên hàng đầu trong tổ chức của họ và 81% lãnh đạo tin rằng đầu tư vào chuyển đổi số là cần thiết để đạt được thành công.
Theo Market.us Scoop, 40% các doanh nghiệp cho biết hiệu quả vận hành được cải thiện nhờ chuyển đổi số.
Một báo cáo của Deloitte ước tính rằng chuyển đổi số hiệu quả có thể mở ra 1,25 nghìn tỷ USD giá trị cho các công ty trong danh sách Fortune 500 vào năm 2030.
Báo cáo từ McKinsey và các tổ chức khác cho thấy AI (đặc biệt là AI tạo sinh và AI đại diện) đang thay đổi cuộc chơi, giúp các doanh nghiệp vượt ra khỏi các tác vụ tự động hóa thông thường để tiến tới các hoạt động chiến lược hơn. Khoảng 35% các tổ chức đã triển khai AI trong ít nhất một chức năng.

Đặc điểm chính của Digital Business

Dưới đây là những đặc điểm chính của Digital Business (Kinh doanh số) giúp nó khác biệt và hiệu quả hơn so với mô hình kinh doanh truyền thống.

1. Công nghệ là cốt lõi của mọi hoạt động

Trong kinh doanh số, công nghệ không chỉ là công cụ hỗ trợ mà còn là nền tảng cốt lõi của doanh nghiệp.

Tạo ra sản phẩm/dịch vụ số: Một Digital Business có thể không bán sản phẩm vật lý mà cung cấp các sản phẩm số (như phần mềm, khóa học trực tuyến) hoặc các dịch vụ dựa trên nền tảng số (như Netflix, Spotify).
Tối ưu hóa quy trình: Công nghệ được tích hợp vào mọi khâu vận hành, từ sản xuất, quản lý chuỗi cung ứng, tiếp thị, bán hàng, cho đến chăm sóc khách hàng. Điều này giúp giảm chi phí, tăng tốc độ và cải thiện hiệu quả.

Báo cáo của Statista năm 2024 cho thấy doanh số bán lẻ thương mại điện tử trên toàn cầu đạt khoảng 5,7 nghìn tỷ USD. Con số này dự kiến sẽ tiếp tục tăng, chứng tỏ vai trò không thể thiếu của các nền tảng trực tuyến trong kinh doanh.

2. Dữ liệu là tài sản quý giá nhất

Kinh doanh số hoạt động dựa trên việc thu thập, phân tích và sử dụng dữ liệu để đưa ra các quyết định chiến lược.

Hiểu khách hàng sâu sắc: Dữ liệu hành vi người dùng (lượt nhấp, thời gian xem, lịch sử mua hàng) giúp doanh nghiệp hiểu rõ nhu cầu và sở thích của khách hàng hơn bao giờ hết.
Cá nhân hóa trải nghiệm: Dựa trên dữ liệu, các doanh nghiệp có thể cá nhân hóa sản phẩm, dịch vụ và thông điệp tiếp thị, mang lại trải nghiệm độc đáo cho từng khách hàng.
Dự đoán xu hướng: Phân tích dữ liệu lớn (Big Data) giúp doanh nghiệp dự đoán các xu hướng thị trường, nhu cầu của người tiêu dùng và các cơ hội kinh doanh mới.

3. Tập trung vào trải nghiệm khách hàng

Công nghệ giúp doanh nghiệp tạo ra các trải nghiệm liền mạch và tương tác đa kênh (Omnichannel).

Tương tác mọi lúc, mọi nơi: Khách hàng có thể tương tác với doanh nghiệp qua nhiều kênh khác nhau, từ website, ứng dụng di động, mạng xã hội, đến chatbot.
Dịch vụ khách hàng chủ động: Hệ thống kinh doanh số có thể tự động trả lời các câu hỏi thường gặp, giải quyết vấn đề nhanh chóng và thậm chí dự đoán nhu cầu hỗ trợ của khách hàng trước khi họ yêu cầu.

4. Mô hình kinh doanh linh hoạt và sáng tạo

Kinh doanh số không bị giới hạn bởi các mô hình truyền thống. Nó cho phép doanh nghiệp thử nghiệm và áp dụng các mô hình mới.

Sử dụng các nền tảng số: Thay vì xây dựng tất cả mọi thứ từ đầu, các doanh nghiệp số có thể tận dụng các nền tảng có sẵn để phát triển và mở rộng nhanh chóng (ví dụ: bán hàng trên sàn thương mại điện tử, sử dụng hệ thống đám mây).
Không giới hạn địa lý: Với nền tảng trực tuyến, một Digital Business có thể phục vụ khách hàng trên toàn cầu mà không cần mở các chi nhánh vật lý, từ đó giảm chi phí và mở rộng thị trường nhanh chóng.

5. Tốc độ thay đổi và đổi mới nhanh chóng

Thị trường số luôn thay đổi, đòi hỏi các doanh nghiệp phải liên tục thích nghi và đổi mới.

Nhanh chóng ra mắt sản phẩm: Quy trình vận hành số hóa giúp doanh nghiệp rút ngắn chu kỳ phát triển sản phẩm, cho phép họ thử nghiệm và ra mắt các tính năng mới nhanh hơn so với mô hình truyền thống.
Văn hóa đổi mới: Các doanh nghiệp số khuyến khích văn hóa thử nghiệm, chấp nhận rủi ro và không ngừng cải thiện để duy trì lợi thế cạnh tranh.

Các mô hình kinh doanh số phổ biến

Digital Business không chỉ là một mô hình, mà là một bức tranh với nhiều mô hình khác nhau. Dưới đây là các mô hình kinh doanh số phổ biến nhất hiện nay, được phân loại dựa trên cách chúng tạo ra giá trị và tương tác với khách hàng.

1. Thương mại điện tử (E-commerce)

Đây là mô hình phổ biến và dễ nhận biết nhất. Nó tập trung vào việc bán sản phẩm hoặc dịch vụ trực tuyến thông qua website hoặc ứng dụng.

Đặc điểm: Doanh nghiệp sở hữu hoặc phân phối sản phẩm, quản lý kho bãi và vận chuyển.
Ví dụ: Amazon, Tiki, Shopee.

2. Mô hình Nền tảng (Platform Model)

Mô hình này không sở hữu sản phẩm hay dịch vụ, mà đóng vai trò là bên thứ ba kết nối người bán và người mua, hoặc người cung cấp và người sử dụng dịch vụ.

Đặc điểm: Tạo ra giá trị bằng cách kết nối các bên và thu phí hoa hồng, phí quảng cáo hoặc phí dịch vụ.

Ví dụ:

Thương mại: Etsy, Lazada (marketplace).
Dịch vụ: Grab, Uber (kết nối người lái xe và khách hàng).

3. Mô hình Dịch vụ Đăng ký (Subscription Model)

Khách hàng trả một khoản phí định kỳ (hàng tháng, hàng năm) để được quyền truy cập vào sản phẩm hoặc dịch vụ.

Đặc điểm: Tập trung vào việc giữ chân khách hàng lâu dài, tạo ra nguồn doanh thu đều đặn và có thể dự đoán được.
Ví dụ: Netflix, Spotify (phí xem phim/nghe nhạc) hoặc Microsoft 365, Adobe Creative Cloud (phí sử dụng phần mềm).

4. Mô hình Miễn phí (Freemium)

Mô hình này cung cấp dịch vụ cơ bản miễn phí để thu hút một lượng lớn người dùng, sau đó tính phí cho các tính năng cao cấp hơn.

Đặc điểm: Tỷ lệ chuyển đổi từ người dùng miễn phí sang trả phí thường thấp, nhưng số lượng người dùng miễn phí lớn vẫn tạo ra cơ hội quảng cáo hoặc bán các tính năng bổ sung.

Ví dụ:

Phần mềm: Evernote, Dropbox (bản miễn phí với dung lượng giới hạn, bản trả phí với nhiều tính năng).
Trò chơi: Nhiều game di động miễn phí để chơi, nhưng người chơi có thể mua các vật phẩm trong game.

5. Mô hình Môi giới (Brokerage Model)

Mô hình này là trung gian giữa hai hoặc nhiều bên trong một giao dịch. Môi giới không sở hữu sản phẩm nhưng tạo ra giá trị bằng cách sắp xếp giao dịch và thu phí hoa hồng.

Đặc điểm: Giống với mô hình nền tảng nhưng thường tập trung hơn vào các giao dịch tài chính hoặc bất động sản.

Ví dụ:

Chứng khoán: Các sàn giao dịch chứng khoán trực tuyến.
Du lịch: Booking.com, Agoda (kết nối khách du lịch và khách sạn).

6. Mô hình Sản xuất Số (Digital Manufacturing)

Mô hình này sử dụng công nghệ số như in 3D, IoT (Internet of Things) và AI để sản xuất hàng hóa.

Đặc điểm: Sản phẩm có thể được tùy chỉnh theo yêu cầu của từng khách hàng, quy trình sản xuất được tự động hóa và tối ưu hóa cao.
Ví dụ: Một công ty sử dụng in 3D để sản xuất các bộ phận máy bay theo yêu cầu cụ thể của từng hãng hàng không.

7. Mô hình Hệ sinh thái (Ecosystem Model)

Tạo mạng lưới sản phẩm/dịch vụ liên kết chặt chẽ
Ví dụ: Apple (iPhone – iCloud – App Store), Google (Gmail – Drive – Ads)
Ưu điểm: Tăng giá trị vòng đời khách hàng, giữ chân cực mạnh

8. Mô hình Trực tiếp đến khách hàng (D2C – Direct-to-Consumer)

Thương hiệu bán trực tiếp cho người tiêu dùng qua kênh số, không qua trung gian
Ví dụ: Thương hiệu thời trang, mỹ phẩm nội địa bán qua website, TikTok Shop
Ưu điểm: Kiểm soát trải nghiệm, tối ưu chi phí, xây dựng thương hiệu mạnh

9. Mô hình Trải nghiệm (Experience Model)

Tập trung vào việc tạo ra trải nghiệm số độc đáo, cá nhân hóa
Ví dụ: Du lịch ảo, showroom 3D, livestream bán hàng
Ưu điểm: Tăng tương tác, tạo cảm xúc, nâng cao giá trị thương hiệu

Cách tự xây dựng mô hình Digital Business tối giản

“Digital Business tối giản không có nghĩa là làm ít – mà là làm đúng cái cần.” — Anh Thắng Giấu Tên

Tự xây dựng một mô hình Digital Business (kinh doanh số) tối giản là một cách tuyệt vời để khởi nghiệp với chi phí thấp và rủi ro tối thiểu. Đây là mô hình tinh gọn, tập trung vào việc tạo ra giá trị nhanh chóng và hiệu quả.

Bước 1: Xác định sản phẩm/dịch vụ cốt lõi

Hãy bắt đầu với một ý tưởng kinh doanh cụ thể và tập trung vào một sản phẩm hoặc dịch vụ duy nhất.

Sản phẩm số: Các sản phẩm này không cần kho bãi hay vận chuyển, giúp tiết kiệm chi phí ban đầu. Ví dụ: sách điện tử, khóa học trực tuyến, các mẫu thiết kế (template) hoặc phần mềm nhỏ.
Dịch vụ trực tuyến: Cung cấp các dịch vụ tư vấn, thiết kế đồ họa, viết nội dung hoặc quản lý mạng xã hội.

Bước 2: Lựa chọn mô hình kinh doanh tinh gọn

Để tối giản hóa, hãy chọn các mô hình không đòi hỏi nhiều vốn ban đầu.

Mô hình Dịch vụ: Dựa vào kỹ năng cá nhân để cung cấp dịch vụ trực tiếp. Bạn không cần đầu tư vào sản phẩm mà chỉ cần một website hoặc một kênh mạng xã hội để giới thiệu.
Mô hình dropshipping hoặc Print-on-Demand: Bạn bán sản phẩm mà không cần tồn kho. Khi có đơn hàng, nhà cung cấp sẽ trực tiếp vận chuyển sản phẩm đến khách hàng. Mô hình này giúp loại bỏ hoàn toàn chi phí lưu kho.
Mô hình Nền tảng: Xây dựng một cộng đồng hoặc một nền tảng nhỏ, sau đó kiếm tiền từ quảng cáo hoặc phí thành viên.

Bước 3: Xây dựng nền tảng trực tuyến

Bạn không cần một website phức tạp. Hãy bắt đầu với những nền tảng đơn giản, dễ sử dụng.

Website: Sử dụng các công cụ tạo website kéo-thả như Wix, WordPress, hoặc Shopify (cho thương mại điện tử). Các công cụ này có sẵn các mẫu thiết kế đẹp và dễ quản lý, không đòi hỏi kiến thức lập trình.
Kênh mạng xã hội: Dùng Facebook, Instagram, TikTok hoặc YouTube để tiếp cận khách hàng. Tạo nội dung chất lượng và thu hút để xây dựng thương hiệu cá nhân hoặc thương hiệu sản phẩm.
Sử dụng các Marketplace: Tận dụng các nền tảng thương mại điện tử có sẵn như Etsy (cho đồ thủ công), Fiverr (cho dịch vụ tự do), hoặc Amazon để tiếp cận một lượng lớn khách hàng tiềm năng.

Bước 4: Triển khai chiến lược tiếp thị số tối thiểu

Với mô hình tối giản, bạn không có ngân sách lớn cho quảng cáo. Hãy tập trung vào các kênh tiếp thị hiệu quả và miễn phí.

Content Marketing: Viết blog, tạo video hoặc podcast để chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm và quảng bá sản phẩm/dịch vụ của mình. Điều này giúp bạn xây dựng uy tín và thu hút khách hàng tiềm năng một cách tự nhiên.
SEO (Tối ưu hóa công cụ tìm kiếm): Nghiên cứu các từ khóa đuôi dài (long-tail keywords) để tối ưu hóa nội dung. Việc này giúp bạn lên top Google cho những từ khóa có độ cạnh tranh thấp, mang lại traffic miễn phí và chất lượng.
Email Marketing: Thu thập địa chỉ email từ khách hàng và gửi các bản tin giá trị. Đây là một trong những kênh tiếp thị có tỷ lệ chuyển đổi cao nhất.

Bước 5: Phân tích và điều chỉnh

Khi đã triển khai, hãy liên tục theo dõi để tối ưu hóa mô hình của bạn.

Sử dụng Google Analytics: Theo dõi traffic website, hành vi người dùng và tỷ lệ chuyển đổi.
Thu thập phản hồi từ khách hàng: Lắng nghe khách hàng để cải thiện sản phẩm và dịch vụ.
Điều chỉnh: Dựa vào dữ liệu và phản hồi, hãy điều chỉnh chiến lược của bạn. Nếu một sản phẩm không hiệu quả, hãy thử một sản phẩm khác. Nếu một kênh tiếp thị không mang lại kết quả, hãy chuyển sang kênh khác.

Bằng cách tuân thủ các bước trên, bạn có thể tự xây dựng một Digital Business tối giản, hiệu quả và có khả năng phát triển bền vững.

Phân biệt Digital Business và Electronic Business

Tiêu chí	Digital Business	Electronic Business
Phạm vi hoạt động	Bao gồm toàn bộ hoạt động doanh nghiệp: sản xuất, vận hành, marketing, bán hàng, chăm sóc khách hàng	Tập trung vào giao dịch điện tử: bán hàng online, thanh toán trực tuyến
Mục tiêu	Tái cấu trúc mô hình kinh doanh, tạo giá trị mới bằng công nghệ	Tối ưu hóa quy trình bán hàng qua internet
Ứng dụng công nghệ	AI, Big Data, Cloud, IoT, Automation, CRM, ERP	Website, email, sàn TMĐT, cổng thanh toán
Khách hàng mục tiêu	Online & Offline, đa kênh, cá nhân hóa	Chủ yếu là khách hàng online
Hình thức thanh toán	Đa dạng: tiền mặt, ví điện tử, thẻ, QR, chuyển khoản	Chủ yếu là thanh toán trực tuyến
Chi phí vận hành	Có thể cao hơn do đầu tư công nghệ, đào tạo, chuyển đổi	Thường tiết kiệm hơn do giảm mặt bằng, nhân sự
Tính linh hoạt	Cao – dễ thích nghi với biến động thị trường	Thấp hơn – phụ thuộc vào nền tảng bán hàng
Tác động chiến lược	Làm thay đổi tư duy, văn hóa doanh nghiệp	Tối ưu hóa kênh bán hàng hiện tại

“Electronic Business là khi bạn bán hàng qua mạng. Digital Business là khi cả doanh nghiệp của bạn sống trong môi trường số.” — Anh Thắng Giấu Tên

Phân biệt với E-commerce và Digital Marketing

Digital Business vs. E-commerce: E-commerce (thương mại điện tử) chỉ là một phần của Digital Business. E-commerce tập trung vào việc bán hàng trực tuyến, trong khi Digital Business là một chiến lược toàn diện, bao gồm cả cách bạn tương tác với khách hàng, quản lý vận hành và tạo ra giá trị từ dữ liệu.
Digital Business vs. Digital Marketing: Digital Marketing là một bộ công cụ để tiếp thị sản phẩm/dịch vụ số. Digital Business là mô hình kinh doanh, sử dụng Digital Marketing như một phần của chiến lược.

Tóm lại, Digital Business không chỉ là việc sử dụng công nghệ, mà là việc tái cấu trúc toàn bộ mô hình kinh doanh xoay quanh công nghệ số để tạo ra giá trị mới, tăng cường hiệu quả và tiếp cận khách hàng một cách thông minh hơn.

Đánh giá post