Bạn đã bao giờ tự hỏi làm thế nào một công ty có thể xây dựng được lòng tin và sự ủng hộ từ công chúng? Câu trả lời nằm ở PR. Trong thời đại thông tin bùng nổ, việc quản lý hình ảnh trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Đó chính là lý do PR ra đời. Cùng Xuyên Việt Media tìm hiểu ngay!
PR là gì?
PR (Public Relations) là quan hệ công chúng, một chiến lược truyền thông nhằm xây dựng và duy trì hình ảnh tích cực của một cá nhân, tổ chức hoặc thương hiệu trước công chúng.
PR là viết tắt của cụm từ “Public Relations”, dịch ra tiếng Việt là “Quan hệ công chúng”. Đây là một lĩnh vực chuyên nghiệp liên quan đến việc xây dựng và duy trì mối quan hệ tích cực giữa một tổ chức (doanh nghiệp, cá nhân, tổ chức phi lợi nhuận, v.v.) và công chúng của họ.
Một số thống kê về hoạt động PR tại Việt Nam và thế giới
- Theo báo cáo từ Statista, thị trường quảng cáo tại Việt Nam (bao gồm cả PR và các hoạt động truyền thông liên quan) đạt giá trị khoảng 1,5 tỷ USD vào năm 2023 và dự kiến tăng trưởng với tốc độ 5-7% mỗi năm đến 2028. PR chiếm một phần trong số đó, dù không có con số cụ thể tách biệt.
- Một nghiên cứu từ Vero (một công ty PR tại ASEAN)估计 rằng khoảng 30-40% ngân sách truyền thông của các doanh nghiệp lớn tại Việt Nam trong năm 2023 được dành cho các hoạt động Digital PR, như hợp tác với KOLs (người ảnh hưởng) và quảng bá nội dung trên mạng xã hội.
- Năm 2023, VinFast chi hàng triệu USD cho PR tại thị trường quốc tế, bao gồm sự kiện ra mắt xe tại triển lãm ô tô và các bài viết trên truyền thông Mỹ. Dù không có số liệu chính xác, ước tính chi phí PR chiếm 20-30% tổng ngân sách marketing của họ trong năm đó.
- Theo một báo cáo từ Influencer Marketing Hub, Việt Nam có khoảng 67 triệu người dùng TikTok trên 18 tuổi vào năm 2024, và các thương hiệu đã chi trung bình 10.000-50.000 USD cho mỗi chiến dịch PR với KOLs lớn trên nền tảng này.
Mục tiêu của PR
Mục tiêu của PR (Quan hệ công chúng) là xây dựng, duy trì và cải thiện hình ảnh, uy tín của cá nhân, tổ chức hoặc thương hiệu trước công chúng. Cụ thể, PR hướng đến các mục tiêu sau:
Xây dựng và duy trì hình ảnh tích cực – Giúp thương hiệu hoặc cá nhân được công chúng đón nhận và tin tưởng.
Tăng cường nhận diện thương hiệu – Đảm bảo thương hiệu xuất hiện đúng cách trên các phương tiện truyền thông.
Quản lý danh tiếng và xử lý khủng hoảng – Kiểm soát thông tin và phản ứng kịp thời trước các vấn đề tiêu cực.
Tạo dựng lòng tin và mối quan hệ – Kết nối với khách hàng, đối tác và các bên liên quan.
Thúc đẩy sự tương tác và trung thành – Tạo dựng cộng đồng ủng hộ thương hiệu lâu dài.
Hỗ trợ chiến lược kinh doanh – Góp phần vào sự phát triển bền vững của doanh nghiệp thông qua truyền thông hiệu quả.
Ví dụ thực tế về PR
Dưới đây là một số ví dụ thực tế về PR (Quan hệ Công chúng) để minh họa cách nó được áp dụng trong đời sống:
Chiến dịch “Real Beauty” của Dove
- Bối cảnh: Dove, một thương hiệu mỹ phẩm, muốn thay đổi cách xã hội nhìn nhận về vẻ đẹp.
- Hoạt động PR: Họ tung ra chiến dịch “Real Beauty” (Vẻ đẹp thật sự), sử dụng hình ảnh phụ nữ bình thường với nhiều dáng vóc, độ tuổi, màu da khác nhau thay vì người mẫu hoàn hảo. Đồng thời, Dove tổ chức các cuộc thảo luận, sự kiện và video lan tỏa thông điệp tích cực về lòng tự tin.
- Kết quả: Chiến dịch không chỉ tăng doanh số mà còn giúp Dove xây dựng hình ảnh thương hiệu nhân văn, gần gũi, nhận được sự yêu mến từ công chúng toàn cầu.
Xử lý khủng hoảng của VinFast với vụ xe điện VF8 tại Mỹ:
- Bối cảnh: Năm 2023, VinFast (hãng xe Việt Nam) đối mặt với chỉ trích từ truyền thông Mỹ khi mẫu xe VF8 bị đánh giá thấp về chất lượng.
- Hoạt động PR: VinFast nhanh chóng phản hồi bằng cách tổ chức các buổi thử xe cho báo chí, cung cấp thông tin minh bạch về kế hoạch cải tiến, và nhấn mạnh cam kết hỗ trợ khách hàng. Họ cũng tận dụng mạng xã hội để giao tiếp trực tiếp với người dùng.
- Kết quả: Dù không thể xóa bỏ hoàn toàn nhận định tiêu cực, PR đã giúp giảm bớt căng thẳng, giữ vững niềm tin từ một bộ phận khách hàng và nhà đầu tư.
Chiến dịch CSR của Coca-Cola – “2nd Lives”:
- Bối cảnh: Coca-Cola muốn thể hiện trách nhiệm xã hội (CSR) và gắn kết với cộng đồng.
- Hoạt động PR: Họ triển khai chiến dịch “2nd Lives” tại Việt Nam và một số nước châu Á, tặng nắp chai đặc biệt biến chai nhựa đã qua sử dụng thành đồ chơi, bình tưới cây, hoặc bút chì màu. Thông điệp được truyền tải qua truyền thông và sự kiện cộng đồng.
- Kết quả: Coca-Cola không chỉ quảng bá hình ảnh thân thiện với môi trường mà còn tạo sự gắn bó với người tiêu dùng địa phương.
PR cá nhân – Taylor Swift và album “Reputation”:
- Bối cảnh: Sau lùm xùm với truyền thông và Kanye West năm 2016, Taylor Swift bị công chúng chỉ trích nặng nề.
- Hoạt động PR: Cô “biến mất” khỏi mạng xã hội, sau đó trở lại với album “Reputation” (2017), biến câu chuyện tiêu cực thành nguồn cảm hứng nghệ thuật. Taylor sử dụng hình ảnh con rắn (từ chỉ trích của antifan) để quảng bá, kết hợp với các bài phỏng vấn chọn lọc.
- Kết quả: Album thành công lớn, giúp cô lấy lại danh tiếng và biến khủng hoảng thành cơ hội.
Những ví dụ này cho thấy PR không chỉ là quảng bá mà còn là cách kể chuyện, xử lý vấn đề và kết nối cảm xúc với công chúng.
Các loại hình PR phổ biến
Các loại hình PR (Quan hệ Công chúng) rất đa dạng, được áp dụng tùy theo mục tiêu, đối tượng và bối cảnh cụ thể. Dưới đây là một số loại hình PR phổ biến:
Media Relations (Quan hệ Truyền thông)
Mô tả: Tập trung vào việc xây dựng mối quan hệ với báo chí, truyền hình, đài phát thanh, và các nền tảng truyền thông trực tuyến để đưa thông điệp của tổ chức đến công chúng.
Ví dụ: Tổ chức họp báo ra mắt sản phẩm mới, gửi thông cáo báo chí (press release), hoặc sắp xếp phỏng vấn với lãnh đạo công ty.
Mục tiêu: Tăng độ phủ sóng và uy tín thông qua các kênh truyền thông đáng tin cậy.
Crisis PR (PR Khủng hoảng)
Mô tả: Xử lý các tình huống tiêu cực như scandal, tai nạn, hoặc tin đồn để giảm thiểu thiệt hại cho danh tiếng.
Ví dụ: Khi một hãng hàng không gặp sự cố kỹ thuật, đội PR nhanh chóng đưa ra tuyên bố chính thức, xin lỗi và cam kết khắc phục.
Mục tiêu: Kiểm soát thông tin, khôi phục niềm tin từ công chúng.
Corporate PR (PR Doanh nghiệp)
Mô tả: Tập trung vào việc xây dựng hình ảnh và giá trị của công ty với các bên liên quan như cổ đông, nhân viên, đối tác, và khách hàng.
Ví dụ: Báo cáo thường niên đẹp mắt, câu chuyện về văn hóa doanh nghiệp trên mạng xã hội.
Mục tiêu: Tăng cường uy tín và giá trị thương hiệu dài hạn.
Product PR (PR Sản phẩm)
Mô tả: Quảng bá một sản phẩm hoặc dịch vụ cụ thể để thu hút sự chú ý và thúc đẩy doanh số.
Ví dụ: Samsung tổ chức sự kiện trải nghiệm điện thoại mới với các KOLs (người ảnh hưởng) và báo chí.
Mục tiêu: Tạo sự tò mò và khuyến khích người tiêu dùng thử nghiệm.
Community Relations (Quan hệ Cộng đồng)
Mô tả: Xây dựng mối quan hệ tích cực với cộng đồng địa phương nơi tổ chức hoạt động.
Ví dụ: Một công ty xây dựng tài trợ học bổng hoặc tổ chức ngày hội cho trẻ em địa phương.
Mục tiêu: Tạo thiện cảm và sự ủng hộ từ cộng đồng xung quanh.
Digital PR (PR Kỹ thuật số)
Mô tả: Sử dụng các nền tảng trực tuyến như mạng xã hội, blog, website để tiếp cận công chúng trong thời đại số.
Ví dụ: Chiến dịch hashtag trên X (Twitter) hoặc video viral trên TikTok để quảng bá thương hiệu.
Mục tiêu: Tăng cường tương tác và lan tỏa thông điệp nhanh chóng trên không gian mạng.
Event PR (PR Sự kiện)
Mô tả: Tổ chức hoặc tham gia các sự kiện để thu hút sự chú ý và truyền tải thông điệp.
Ví dụ: Một thương hiệu thời trang tổ chức show diễn ra mắt bộ sưu tập mới với sự tham gia của người nổi tiếng.
Mục tiêu: Tạo dấu ấn và gắn kết trực tiếp với công chúng mục tiêu.
Internal PR (PR Nội bộ)
Mô tả: Tập trung vào giao tiếp với nhân viên trong tổ chức để xây dựng văn hóa doanh nghiệp và tinh thần làm việc.
Ví dụ: Gửi bản tin nội bộ, tổ chức ngày hội gia đình cho nhân viên.
Mục tiêu: Tăng sự gắn bó và động lực của đội ngũ nhân sự.
Public Affairs (Quan hệ Công quyền)
Mô tả: Làm việc với chính phủ, cơ quan lập pháp hoặc các tổ chức công để ảnh hưởng đến chính sách hoặc bảo vệ lợi ích của tổ chức.
Ví dụ: Một công ty vận động chính sách giảm thuế thông qua các cuộc gặp gỡ với quan chức.
Mục tiêu: Đảm bảo môi trường hoạt động thuận lợi về pháp lý và chính trị.
Mỗi loại hình PR đều có cách tiếp cận và công cụ riêng, thường được kết hợp linh hoạt để đạt hiệu quả tối ưu.
Vai trò của PR trong kinh doanh
Vai trò của PR (Quan hệ Công chúng) trong kinh doanh là cực kỳ quan trọng, bởi nó không chỉ hỗ trợ xây dựng hình ảnh thương hiệu mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động kinh doanh dài hạn. Dưới đây là những vai trò chính của PR trong lĩnh vực này:
1. Xây dựng và củng cố danh tiếng thương hiệu
Trong kinh doanh, danh tiếng là yếu tố quyết định sự tin tưởng của khách hàng, đối tác và nhà đầu tư. PR giúp định hình hình ảnh tích cực, chuyên nghiệp cho doanh nghiệp thông qua các câu chuyện, thông điệp truyền thông và sự hiện diện nhất quán.
Ví dụ: Một công ty như Vinamilk sử dụng PR để nhấn mạnh chất lượng sản phẩm và cam kết với sức khỏe cộng đồng, từ đó tạo dựng lòng tin với người tiêu dùng.
2. Tăng cường nhận thức và tiếp cận khách hàng
PR giúp doanh nghiệp giới thiệu sản phẩm, dịch vụ hoặc giá trị cốt lõi đến đúng đối tượng mục tiêu mà không cần phụ thuộc hoàn toàn vào quảng cáo trả phí.
Ví dụ: Khi Apple ra mắt iPhone mới, các chiến dịch PR như bài viết trên báo chí công nghệ, sự kiện ra mắt, và nội dung lan tỏa trên mạng xã hội giúp sản phẩm được hàng triệu người biết đến trước khi chính thức bán.
3. Hỗ trợ quản lý khủng hoảng
Trong kinh doanh, khủng hoảng (sự cố sản phẩm, bê bối nội bộ, hoặc tin đồn tiêu cực) có thể làm sụp đổ doanh nghiệp nếu không được xử lý tốt. PR đóng vai trò như “người chữa cháy”, kiểm soát thông tin và giảm thiểu thiệt hại.
Ví dụ: Khi một chuỗi nhà hàng bị tố về vệ sinh an toàn thực phẩm, đội PR nhanh chóng đưa ra lời xin lỗi công khai, cam kết cải thiện, và tổ chức kiểm tra minh bạch để lấy lại niềm tin.
4. Thúc đẩy doanh số gián tiếp
Dù không trực tiếp bán hàng như quảng cáo, PR tạo ra sự quan tâm và thiện cảm, từ đó tác động tích cực đến quyết định mua sắm của khách hàng.
Ví dụ: Chiến dịch “Real Beauty” của Dove không chỉ nâng cao nhận thức về thương hiệu mà còn khiến khách hàng chọn Dove thay vì đối thủ vì giá trị nhân văn mà họ truyền tải.
5. Xây dựng mối quan hệ với các bên liên quan
PR không chỉ hướng đến khách hàng mà còn kết nối doanh nghiệp với cổ đông, nhân viên, đối tác, và chính phủ. Điều này giúp duy trì sự ổn định và hỗ trợ trong kinh doanh.
Ví dụ: Một doanh nghiệp tổ chức sự kiện tri ân nhân viên (Internal PR) hoặc họp báo với nhà đầu tư để công bố chiến lược mới, từ đó củng cố niềm tin từ các bên liên quan.
6. Tăng lợi thế cạnh tranh
Trong thị trường cạnh tranh khốc liệt, PR giúp doanh nghiệp nổi bật giữa đám đông bằng cách kể câu chuyện độc đáo hoặc thể hiện giá trị khác biệt.
Ví dụ: Các startup công nghệ như Tiki hay Shopee tại Việt Nam dùng PR để nhấn mạnh sự tiện lợi và thân thiện với người dùng, tạo lợi thế trước các đối thủ quốc tế.
7. Hỗ trợ chiến lược dài hạn
PR không chỉ giải quyết vấn đề trước mắt mà còn xây dựng nền tảng cho sự phát triển bền vững của doanh nghiệp thông qua việc tạo dựng văn hóa thương hiệu và sự trung thành của khách hàng.
Ví dụ: Các chiến dịch CSR (trách nhiệm xã hội) như tài trợ giáo dục của Samsung không chỉ mang lại thiện cảm tức thời mà còn gắn bó lâu dài với cộng đồng.
Cách PR hiệu quả cho thương hiệu
Để PR thương hiệu hiệu quả, doanh nghiệp cần có chiến lược rõ ràng và tận dụng nhiều kênh truyền thông khác nhau. Dưới đây là các cách PR thương hiệu hiệu quả:
1. Xây dựng câu chuyện thương hiệu hấp dẫn
Tạo ra một câu chuyện thương hiệu (brand story) chân thực và dễ nhớ.
Kết nối cảm xúc với khách hàng thông qua các giá trị và sứ mệnh của doanh nghiệp.
2. Sử dụng truyền thông báo chí
Gửi thông cáo báo chí về các hoạt động quan trọng của doanh nghiệp.
Hợp tác với các trang tin, tạp chí chuyên ngành để đăng bài viết PR.
3. Tận dụng mạng xã hội
Đăng tải nội dung giá trị trên Facebook, TikTok, Instagram, LinkedIn…
Tương tác thường xuyên với khách hàng để tăng độ tin cậy.
4. Hợp tác với Influencer/KOLs
Lựa chọn KOLs phù hợp với thương hiệu để tăng độ tiếp cận.
Kết hợp giữa PR và Influencer Marketing để tạo hiệu ứng lan truyền.
5. Tổ chức sự kiện & tài trợ
Tổ chức sự kiện ra mắt sản phẩm, hội thảo, workshop… để tăng độ nhận diện.
Tài trợ cho các chương trình, giải đấu phù hợp với hình ảnh thương hiệu.
6. Quản lý danh tiếng & xử lý khủng hoảng
Theo dõi các phản hồi từ khách hàng để kịp thời xử lý vấn đề.
Xây dựng kế hoạch xử lý khủng hoảng truyền thông để tránh ảnh hưởng tiêu cực.
7. Tạo nội dung chất lượng (Content Marketing)
Viết blog, làm video, infographic để cung cấp giá trị cho khách hàng.
SEO bài viết để tăng khả năng tiếp cận trên Google.
8. Xây dựng quan hệ với khách hàng và cộng đồng
Thực hiện các chương trình CSR (trách nhiệm xã hội) để tạo hình ảnh tích cực.
Đáp ứng nhanh chóng và chuyên nghiệp với phản hồi từ khách hàng.
Kết hợp các phương pháp trên giúp thương hiệu phát triển bền vững và tạo dựng uy tín lâu dài.
Sai lầm thường gặp khi làm PR
Khi làm PR (Quan hệ công chúng), có một số sai lầm phổ biến mà các doanh nghiệp thường mắc phải. Những sai lầm này có thể gây tổn hại đến danh tiếng, uy tín và hiệu quả của các chiến dịch PR. Dưới đây là một số sai lầm thường gặp và cách để tránh chúng:
1. Thiếu chiến lược rõ ràng:
- Sai lầm: Không xác định rõ mục tiêu, đối tượng mục tiêu và thông điệp chính.
- Cách tránh: Xây dựng một chiến lược PR toàn diện, bao gồm việc xác định mục tiêu cụ thể, đo lường được, có thể đạt được, phù hợp và có thời hạn (SMART), đối tượng mục tiêu rõ ràng và thông điệp nhất quán.
2. Bỏ qua truyền thông xã hội:
- Sai lầm: Không tận dụng sức mạnh của truyền thông xã hội để tương tác với công chúng và xây dựng thương hiệu.
- Cách tránh: Xây dựng sự hiện diện mạnh mẽ trên các nền tảng truyền thông xã hội phù hợp, tạo ra nội dung hấp dẫn và tương tác với người dùng.
3. Không quản lý khủng hoảng hiệu quả:
- Sai lầm: Không chuẩn bị sẵn sàng cho các tình huống khủng hoảng và phản ứng chậm trễ hoặc không phù hợp khi xảy ra khủng hoảng.
- Cách tránh: Xây dựng kế hoạch quản lý khủng hoảng chi tiết và đào tạo nhân viên về cách xử lý khủng hoảng.
4. Thiếu sự minh bạch và trung thực:
- Sai lầm: Cung cấp thông tin không chính xác hoặc che giấu sự thật.
- Cách tránh: Luôn minh bạch và trung thực trong tất cả các hoạt động PR.
5. Không đo lường và đánh giá hiệu quả:
- Sai lầm: Không theo dõi và đánh giá kết quả của các chiến dịch PR.
- Cách tránh: Sử dụng các công cụ phân tích để đo lường hiệu quả của các hoạt động PR và điều chỉnh chiến lược khi cần thiết.
6. Gửi thông cáo báo chí một cách tràn lan:
- Sai lầm: Gửi thông cáo báo chí đến quá nhiều địa chỉ mà không nhắm đúng đối tượng.
- Cách tránh: Xây dựng danh sách liên hệ với các nhà báo và phóng viên phù hợp với ngành nghề và lĩnh vực của doanh nghiệp.
7. Không kiểm soát thông tin nội bộ:
- Sai lầm: Để thông tin nội bộ bị rò rỉ hoặc không nhất quán.
- Cách tránh: Kiểm soát chặt chẽ thông tin nội bộ và đảm bảo rằng tất cả nhân viên đều hiểu rõ thông điệp của doanh nghiệp.
8. Xem nhẹ vai trò của PR:
- Sai lầm: Coi PR là một hoạt động thứ yếu và không đầu tư đủ nguồn lực cho nó.
- Cách tránh: Nhận thức được tầm quan trọng của PR và đầu tư đủ nguồn lực để xây dựng và duy trì hình ảnh thương hiệu.
Bằng cách tránh những sai lầm này, doanh nghiệp có thể xây dựng một chiến lược PR hiệu quả và đạt được những kết quả mong muốn.
PR (Quan hệ công chúng) đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng, duy trì và bảo vệ hình ảnh thương hiệu. Một chiến lược PR hiệu quả không chỉ giúp doanh nghiệp tăng cường nhận diện mà còn tạo dựng lòng tin, kết nối với khách hàng và đối tác một cách bền vững. Tuy nhiên, để đạt được thành công, PR cần được thực hiện một cách chuyên nghiệp, có kế hoạch rõ ràng và tránh các sai lầm phổ biến. Trong bối cảnh truyền thông phát triển mạnh mẽ, việc kết hợp PR truyền thống với các nền tảng kỹ thuật số sẽ giúp doanh nghiệp tối ưu hiệu quả và khẳng định vị thế trên thị trường.
